Όραση VS Ακοή : Μπορούν οι τυφλοί άνθρωποι να ακούσουν καλύτερα ?

Είναι κοινή πεποίθηση ότι οι τυφλοί άνθρωποι έχουν σχεδόν υπερφυσική ακοή. Ωστόσο, είναι η θεωρία αυτή εμπεριστατωμένη από επιστημονικά δεδομένα;

Είναι κοινή πεποίθηση ότι οι τυφλοί άνθρωποι έχουν σχεδόν υπερφυσική ακοή. Ωστόσο, είναι η θεωρία αυτή εμπεριστατωμένη από επιστημονικά δεδομένα;

Πολλές ταινίες και ιστορίες έχουν σαν πρωταγωνιστές, άτομα με αναπηρία. Κοινό στοιχείο σε αυτές τις ιστορίες είναι οι αυξημένες αισθήσεις. Στις περισσότερες περιπτώσεις τυφλών υπερήρωων, αντισταθμίζουν την έλλειψη όρασης με βελτιωμένη ακοή. Σε συνδυασμό με το πνεύμα και την ευστροφία τους, είναι ικανοί να επιτύχουν χρησιμοποιώντας την αναπτυγμένη ακοή τους.

Το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει πολλούς ανθρώπους στο να αναρωτιούνται: Πόσα από αυτά είναι αλήθεια; Προφανώς, οι άνθρωποι δεν είναι ικανοί για τις περισσότερες υπερδυνάμεις που βλέπουμε στις ταινίες. Παρολ’ αυτά, οι άνθρωποι με αδυναμία στην όραση ακούνε πραγματικά καλύτερα από όσους έχουν όραση ;

Ωστόσο, προτού μπορέσουμε να κατανοήσουμε πώς οι άνθρωποι με αδυναμία όρασης επεξεργάζονται τον ήχο, πρέπει να καταλάβουμε πώς τα άτομα με πλήρη όραση χρησιμοποιούν την ακοή τους.

Πώς η ακοή βοηθά τα άτομα με κανονική όρασης ?

Η ακοή μας βοηθάει να επικοινωνούμε και να ακούμε τους ήχους γύρω μας. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν αυτές τις πτυχές της ακοής τους ως δεδομένες. Ωστόσο, αυτή η βασική αίσθηση μας βοηθά με τρόπους που ίσως να μην παρατηρούμε καν.

Χρησιμοποιούμε τους ήχους των διερχόμενων οχημάτων για να διαπιστώσουμε εάν είναι ασφαλές να διασχίσουμε το δρόμο. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι κοιτάζουν και τις δύο πλευρές του δρόμου πριν από τη διέλευση, πολλοί περπατάνε γρηγορότερα εάν ακούσουν ένα όχημα να επιταχύνει. Επιπλέον, η ακοή μας επιτρέπει να διατηρούμε την ισορροπία μας, ειδικά όταν τα μάτια μας είναι κλειστά. Στο ντους, πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν υπόσυνειδητα τον ήχο του τρεχούμενου νερού για να παραμείνουν ισορροπημένοι ενώ ξεπλένουν τα μαλλιά τους.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν παρατηρούν τους τρόπους με τους οποίους χρησιμοποιούν τον ήχο. Έχοντας ζήσει ολόκληρη τη ζωή τους με πλήρη όραση και ακοή, δεν εξετάζουν τους τρόπους που χρησιμοποιούμε τις αισθήσεις μας.

Οι τυφλοί χρησιμοποιούν τον ήχο πολύ πιο άμεσα. Τα ηχητικά σήματα τους βοηθούν να αποκτήσουν τη αίσθηση του χώρου. Με τον τρόπο αυτό, βρίσκουν το δρόμο τους και αποφεύγουν εμπόδια. Για παράδειγμα, ο ήχος από μια τηλεόραση μπορεί να τους “ενημερώσει” ότι πλησιάζουν σε έναν τοίχο κοντά στην τηλεόραση. Από εκεί, μπορούν να χρησιμοποιήσουν την ακοή τους για να καθορίσουν πού βρίσκεται η τηλεόραση, πόσο μακριά βρίσκονται και προς τα που πρέπει να κατευθυνθούν.

Ο ήχος του “Λευκού Μπαστουνιού” που χρησιμοποιούν βοηθάει επίσης στο να αποκτήσουν την αίσθηση του χώρου. Τα μπαστούνια χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον για να κρίνουν αποστάσεις και να βρουν εμπόδια. Μπορούν όμως να παράγουν και διαφορετικούς ήχους ανάλογα με την επιφάνεια που ακουμπάνε. Εάν ένας τυφλός περπατάει σε πλακάκι και μεταβεί σε χαλί, ο ήχος θα αλλάξει οπότε αυτό θα τον βοηθήσει να μην σκοντάψει.

Παρανοήσεις σχετικά με την καλύτερη ακοή

Μια κοινή πεποίθηση όπως «οι τυφλοί άνθρωποι ακούν καλύτερα» δεν είναι πάντα αλήθεια. Ενώ οι άνθρωποι που έχασαν την όραση τους νωρίς στη ζωή τους, παρατηρούν συνήθως μια ευρύτερη κλίμακα ήχων, μερικοί τυφλοί δεν έχουν προηγμένη ακοή. Μελέτες έχουν δείξει ότι ενώ οι τυφλοί τείνουν να ακούν καλύτερα στο οριζόντιο επίπεδο, πολλοί από αυτούς προσπαθούν να εντοπίσουν τους ήχους στο κατακόρυφο επίπεδο.

Είναι αλήθεια ότι οι περισσότεροι τυφλοί άνθρωποι γίνονται πιο συντονισμένοι με τους ήχους αφού χάσουν την όρασή τους. Οι άνθρωποι ενστικτωδώς βασίζονται σε όλες τις αισθήσεις τους, και η ακοή είναι από τις πρωταρχικές αισθήσεις μετά την όραση. Ωστόσο, το να είσαι τυφλός δεν σημαίνει αυτόματα ότι έχεις βελτιωμένη ακοή. Η προηγμένη ακοή είναι κάτι που έχουν αναπτύξει με την πάροδο του χρόνου.

Το ίδιο πράγμα μπορεί να συμβεί και σε όσους εξακολουθούν να έχουν τη δυνατότητα να δουν. Αν έχετε περιπλανηθεί ποτέ στο σκοτάδι, έχοντας βγάλει τα γυαλιά σας ή έχετε χάσει τους φακούς επαφής σας, μπορεί να έχετε βασιστεί στην ακοή και στην υφή μέχρι να αποκατασταθεί η όραση σας. Οι ευπαθείς άνθρωποι στηρίζονται φυσικά στην όρασή τους περισσότερο από κάθε άλλη αίσθηση, όμως μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να επιβιώσουν χωρίς αυτή.

Μια κοινή παρανόηση είναι ότι τα αυτιά των τυφλών γίνονται πιο ευαίσθητα αφού χάσουν την όρασή τους. Αυτό είναι αναληθές. Οι περισσότεροι τυφλοί έχουν απόλυτα φυσιολογικά αυτιά – ο εγκέφαλός τους είναι το όργανο που προσαρμόζεται στη νέα κατάσταση.

Προσαρμογές του οπτικού φλοιού

Σε πολλές περιπτώσεις ενισχυμένης ακοής, το οπτικό κέντρο του εγκεφάλου μαθαίνει να ανταποκρίνεται στα ηχητικά κύματα. Όλες αυτές οι περιοχές είναι συνδεδεμένες, ώστε ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου να εκτελούν νέα ή πρόσθετα καθήκοντα διατηρώντας την τάξη. Ο εγκέφαλόςσας φυσικά θέλει να κάνει τα πράγματα εύκολα για σας, και για αυτόν τον λόγο προσαρμόζεται στις περιστάσεις. Αυτές οι προσαρμογές μπορούν να συμβούν γρήγορα και όσο περισσότερο συμβαίνει η κατάσταση, τόσο πιο έντονες είναι αυτές οι αλλαγές.

Ένα παράδειγμα αφορά μια παρόμοια κατάσταση. Εάν ρυθμίσετε τα έπιπλά σας με κάποιο τρόπο, ο εγκέφαλός σας θα προσαρμοστεί έτσι ώστε να μην χτυπάτε σε αντικείμενα ενώ κινείστε μέσα στο σπίτι σας. Αυτός είναι ο λόγος που χτυπάτε τα δάχτυλα των ποδιών σας και τους γοφούς σας για λίγες μέρες μετά τη μετακίνηση του τραπεζιού και του καναπέ σας. Ο εγκέφαλός σας δεν έχει προσαρμοστεί στη νέα τάξη, έτσι ώστε να αποφεύγετε υποσυνείδητα τις γωνίες και τις καρέκλες.

Ομοίως, οι άνθρωποι που πάσχουν από απώλεια ακοής προσαρμόζονται να χρησιμοποιούν άλλες αισθήσεις. Αυτό μπορεί να είναι αγχωτικό για τον εγκέφαλο, για αυτό πολλοί ακοολόγοι συνιστούν τακτικά Ακοογράμματα και χρήση Ακουστικών Βαρηκοΐας.

Πραγματικά οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης ακούν καλύτερα ?

Δεν υπάρχει σαφής απάντηση. Ενώ πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους είναι σε θέση να εντοπίζουν τους ήχους με μεγαλύτερη σαφήνεια, αυτό είναι μια ενέργεια των προσαρμογών του εγκεφάλου τους. Κανένα μέρος των αυτιών, των Ακουστικών καναλιών ή του κοχλία δεν αλλάζει αφού χάσουν την όρασή τους. Ο οπτικός φλοιός του εγκεφάλου και τα κέντρα ακοής προσαρμόζονται στη νέα τους κατάσταση, διευκολύνοντας τους να συνεχίσουν τη ζωή τους.

Οι τυφλοί και τα άτομα με προβλήματα όρασης συνήθως έχουν μεγαλύτερη εμπειρία στη χρήση των άλλων  αισθήσεων τους, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ότι έχουν «υπερφυσική» ακοή. Δεν υπάρχει τίποτα υπερφυσικό για την ικανότητά τους να ακούν. Η ακοή τους είναι απλώς ενισχυμένη μέσω της εξάσκησης και της προσαρμογής. Οι άνθρωποι που κινούνται μέσω «ηχοεντοπισμού», όπως ακριβώς κάνουν τα δελφίνια, έχουν επίσης υποβληθεί σε ώρες εκπαίδευσης και προετοιμασίας για να βελτιώσουν αυτή την ικανότητα.

Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι οι άνθρωποι με όραση είναι ικανοί να εκπαιδευτούν για να αντιληφθούν καλύτερα τον ήχο. Οι μελέτες δείχνουν ότι και οι άνθρωποι με φυσιολογική όραση είναι ικανοί να εκπαιδευτούν στον «ηχοεντοπισμό», παρότι ίσως να μην έχει πολύ νόημα να το κάνουν. Δεν είναι απαραίτητο για την επιβίωσή τους, οπότε η δεξιότητα θα είναι σε μεγάλο βαθμό αχρησιμοποίητη.

Έτσι ναι, ενώ οι τυφλοί άνθρωποι μπορούν να ακούσουν καλύτερα με κάποιο τρόπο, αυτό δεν είναι εγγενής ικανότητα ή υπερδύναμη. Ο εγκέφαλός μας είναι σύνθετος, και οι τυφλοί άνθρωποι έχουν διαφορετικές συνδέσεις και δεξιότητες απ ‘ό, τι οι άνθρωποι με όραση.

Πηγή : Sivantos